W roku 1937 był zorganizowano pierwszy taki konkurs, który odbył się w Miejskim Biurze Propagandy Artystycznej (Zarząd Miejski w mieście Kraków). Z takim pomysłem wyszedł kierownik Biura, Jerzy Dobrzycki. Konkursy jednak zostały "zamrożone" na czas II wojny światowej. W roku 1945 zostały jednak wznowione, natomiast od roku 1946 przygotowuje je Muzeum Historyczne w Krakowie. W tamtym roku został wybrany nowy dyrektor instytucji - właśnie Jerzy Dobrzycki. Głównym celem konkursów jest kultywowanie tradycji budowania szopek.

Udział w tym przedsięwzięciu wzięło już bardzo wielu uczestników i to niejednokrotnie. Są nawet rekordziści, którzy podchodzili do konkursu więcej niż pięćdziesiąt razy! Gratulacje. Można nawet nazwać tradycją przystąpienie do budowy szoki, w niektórych rodzinach. Przekazuje się ją z ojca na syna i z matki na córkę. Trzeba się wykazać wielką cierpliwością oraz pomysłowością. Bycie szopkarzem wymaga tych cech jak nic innego. Trzeba spędzić wiele godzin na dopracowywaniu swojego dzieła, doklejaniu, czy dekorowaniu. Na przestrzeni lat zmieniły się być może materiały, ale jedno co pozostaje niezmienne do ogromna pasja i chęć zrobienia czegoś pięknego dla pociechy oczu wielu widzów.

Konkurs zyskał także swój własny rodzaj budowli - szopkę krakowską. Cały świat zna już nasze szopki. Można je zobaczyć w ciągu 3 miesięcy. Eksponować je będzie wystawa pokonkursowa, znajdująca się w Muzeum Historycznym w Krakowie. Te jednak, które zdobędą nagrody, są później kupowane przez liczne muzea i wystawiane na zagranicznych oraz polskich wystawach.

Dzień konkursu to wielkie święto szopkarzy, którzy spotykają się na Rynku Głównym. Każdy chciałby zająć jak najlepsze miejsce przy pomniku Mickiewicza. Po wybrzmieniu hejnału (godzina dwunasta) cała procesja przespaceruje Rynek i odbędzie się uroczysta prezentacja dzieł.